Recente cijfers over hoeveel mensen last hebben van schimmel zijn er niet. Maar volgens een RIVM-rapport uit 2012 gaat het om één op de tien woningen. Ongeveer 10 procent van alle klachten die GGD’s bereiken, gaan over schimmel, aldus het rapport.
Schimmels zijn overal. ‘In de lucht, zowel buiten als binnen, zitten allerlei schimmelsporen’, zegt Jos Houbraken, onderzoeker bij Westerdijk Fungal Biodiversity Institute in Utrecht. Maar onder normale omstandigheden zullen de sporen binnenshuis niet groeien. Houbraken: ‘Elke schimmelsoort heeft zo zijn voorkeuren, maar vocht hebben ze allemaal nodig. Zo gedijt de kelderzwam goed in vochtige afgesloten ruimten, waar ze houtrot kunnen veroorzaken. Stachybotrys, de beruchte zwarte schimmel op muren, houdt van langdurige natheid. De ene schimmel is schadelijker dan de andere, maar voor alle schimmels geldt: je wilt niet dat ze in woningen groeien.’ Ze kunnen volgens Houbraken onder andere allergische reacties en luchtwegproblemen veroorzaken.
‘Om vochtproblemen te voorkomen, is het belangrijk om continu te ventileren’, zegt Puk van Meegeren van Milieu Centraal. ‘Het is een misverstand dat af en toe een kwartier het raam open zetten voldoende is. Dat is geen ventileren, dat is luchten. Goed om snel vocht af te voeren na het douchen, slapen of koken, maar daarnaast moet je 24 uur per dag een aan- en afvoer van lucht hebben.’ Door altijd een klapraampje of ventilatierooster open te hebben of met mechanische ventilatie. ‘En plaats vooral geen tochtstoppers bij binnendeuren, zo beperk je de verspreiding van de frisse lucht.’
En ja, dat kost extra energie. ‘In een goed geventileerde woning gaat een kwart van de stookkosten op aan het verwarmen van frisse lucht’, zegt Van Meegeren. ‘Maar dit is geen verspilling, want ventilatie is belangrijk voor je gezondheid. Wil je goed ventileren en je energieverlies beperken, dan kun je een systeem laten plaatsen dat de warmte uit afgevoerde lucht haalt en de inkomende buitenlucht opwarmt.’
Naast goed ventileren, is het ook belangrijk om niet te veel vocht te produceren, zegt Van Meegeren. ‘Je kunt je vochtproductie terugbrengen door bijvoorbeeld te koken met deksels op de pannen en de afzuigkap op maximaal zetten, door korter te douchen en een trekker over de tegels te halen na het douchen. En door de was buiten te drogen of in een aparte ruimte met het raam open.’ Daarnaast is het volgens Van Meegeren verstandig om de thermostaat niet lager dan 15 graden te zetten, omdat onder deze temperatuur het vocht neerslaat. ‘Het is ook goed om natte ruimten schoon te houden, schimmel hecht zich sneller op kalk en vuil.’